Çevre ve Orman Bakanlığından: TEHLİKELİ
MADDELERİN VE MÜSTAHZARLARIN SINIFLANDIRILMASI, AMBALAJLANMASI
VE ETİKETLENMESİ HAKKINDA YÖNETMELİK BİRİNCİ
BÖLÜM Amaç,
Kapsam, Dayanak ve Tanımlar Amaç MADDE
1 – (1) Bu Yönetmeliğin amacı;
piyasaya arz edilen tehlikeli maddelerin ve müstahzarların insan sağlığı ve
çevre üzerinde yaratabilecekleri olumsuz etkilere karşı etkin kontrolünü ve
verimli gözetimini sağlamak üzere sınıflandırılmasına, etiketlenmesine ve
ambalajlanmasına ilişkin idari ve teknik usul ve esasları düzenlemektir. Kapsam MADDE 2 – (1)
Bu Yönetmelik; a) İnsan sağlığı ve çevre için tehlike oluşturabilecek
piyasaya arz edilen maddelerin ve müstahzarların sınıflandırılması,
ambalajlanması ve etiketlenmesini, b) Bu Yönetmelik ile haklarında özel koşul oluşturulan
müstahzarlara ilişkin, 20 nci, 22 nci ve 23 üncü maddede belirtilen ve
Ek-7’de ayrıntılı olarak tanımlanan ve 27 nci, 28 inci, 29 uncu, 30 uncu ve
31 inci maddelerde belirtilen ve Ek-10’da ayrıntılı olarak tanımlanan özel
hükümleri, c) Bitki koruma ürünlerine ilişkin diğer
düzenlemelerdeki hükümler saklı kalmak üzere, bu Yönetmeliğin müstahzarların
sınıflandırılması, ambalajlanması ve etiketlenmesi ile ilgili hükümleri,
bitki koruma ürünlerinin sınıflandırılmasını, ambalajlanması ve
etiketlenmesini, kapsar. (2) Bu Yönetmelik; a) Aşağıda yer alan ve son kullanıcıya nihai ürün
olarak ulaşan maddeleri ve müstahzarları kapsamaz: 1) İnsan sağlığı veya veterinerlikle ilgili amaçlar
için kullanılan tıbbi ürünler, 2) Kozmetik ürünler, 3) Atık niteliğindeki madde karışımları, 4) Gıda maddeleri, 5) Hayvan yemleri, 6) Radyoaktif maddeler ve radyoaktif madde içeren
müstahzarlar, 7) Haklarında, yürürlükteki diğer düzenlemelerde bu
Yönetmelikle aynı seviyede bilgi sağlayıcı ve koruyucu hükümler bulunan,
invasiv veya insan vücudu ile doğrudan fiziksel temasla kullanılan tıbbi
cihazlar, 8) Haklarında yürürlükteki diğer düzenlemelerde ilgili
hükümler bulunan, patlama ya da piroteknik etki yoluyla fiili etki yaratmak
üzere piyasaya arz edilen harp levazımatı ve askeri amaçla kullanılan
patlayıcılar. b) Patlama ya da piroteknik etki yoluyla fiili etki
yaratmak üzere piyasaya arz edilen sivil amaçlı patlayıcıların
ambalajlanmasını ve etiketlenmesini kapsamaz. c) Aşağıda yer alan hususları kapsamaz: 1) Tehlikeli maddeler ve müstahzarların demiryolu,
karayolu, deniz yolu, içsu yolu veya havayoluyla taşınması, 2) Her hangi bir işleme veya sürece girmemesi
koşuluyla transit geçişteki gümrük denetimine tabi maddeler ve müstahzarlar. Dayanak MADDE 3 – (1)
Bu Yönetmelik; a) 9/8/1983 tarihli ve 2872 sayılı Çevre Kanunu,
1/5/2003 tarihli ve 4856 sayılı Çevre ve Orman Bakanlığı Teşkilat ve Görevleri
Hakkında Kanun, 13/12/1983 tarihli ve 181 sayılı Sağlık Bakanlığının Teşkilat
ve Görevleri Hakkında Kanun Hükmünde Kararname, 24/4/1930 tarihli ve 1593
sayılı Umumi Hıfzıssıhha Kanunu, 9/1/1985 tarihli ve 3146 sayılı Çalışma ve
Sosyal Güvenlik Bakanlığının Teşkilat ve Görevleri Hakkında Kanun, 7/8/1991
tarihli ve 441 sayılı Tarım ve Köyişleri Bakanlığının Kuruluş ve Görevleri
Hakkında Kanun Hükmünde Kararname, 15/5/1957 tarihli ve 6968 sayılı Zirai
Mücadele ve Karantina Kanunu, 14/8/1987 tarihli ve 87/12028 sayılı Bakanlar
Kurulu kararı ile yürürlüğe giren Tekel Dışı Bırakılan Patlayıcı Maddelerle
Av Malzemesi ve Benzerlerinin Üretimi, İthali, Taşınması, Saklanması,
Depolanması, Satışı, Kullanılması, Yok Edilmesi, Denetlenmesi Usul ve
Esaslarına İlişkin Tüzüğe dayanılarak, b) 2006/121/EC sayılı Direktif ile değişik 67/548/EEC
sayılı Konsey Direktifi ile 1907/2006/EC sayılı Tüzük ile değişik 1999/45/EC
sayılı Avrupa Parlamentosu ve Avrupa Konseyi Direktifi hükümlerine paralel
olarak hazırlanmıştır. Tanımlar MADDE 4 – (1)
Bu Yönetmeliğin uygulanmasında; a) Dağıtıcı: Tehlikeli madde ve/veya müstahzarın
üretici veya ithalatçıdan kullanıcıya ulaşmasını teminen ara alım - satım
işlemlerini yürüten gerçek veya tüzel kişileri, b) EC Numarası: Maddenin yapısal özelliğine göre
Avrupa Komisyonunca verilmiş olan numarayı, c) EINECS: 18 Eylül 1981 tarihi itibariyle Avrupa
Topluluğu pazarında yer alan bütün maddelerin tanımlayıcı listesi, Mevcut
Ticari Kimyasal Maddeler Avrupa Envanterini, ç) ELINCS: 18 Eylül 1981’den sonra Avrupa Topluluğu
Piyasasına arz edilen ve Avrupa Komisyonuna bildirimi yapılması suretiyle bir
ELINCS numarası tahsis edilen bütün yeni maddeleri, Avrupa Bildirimi Yapılmış
Kimyasal Maddeler Listesini, d) Elleçleme: Maddenin veya müstahzarın asli
niteliklerini değiştirmeden istiflenmesi, yerinin değiştirilmesi, büyük
kaplardan küçük kaplara aktarılması, kapların yenilenmesi veya tamiri,
havalandırılması, kalburlanması, karıştırılması ve benzeri işlemleri, e) Güvenlik Bilgi Formu: Tehlikeli maddelerin ve
müstahzarların; özelliklerine ilişkin ayrıntılı bilgileri, bulunduğu
işyerlerinde madde ve müstahzarın tehlikeli özelliklerine göre alınacak
güvenlik önlemlerini ve çevre ve insan sağlığının, tehlikeli maddelerin ve
müstahzarların olumsuz etkilerinden korunmasına yönelik gerekli bilgileri
içeren belgeyi, f) Güvenlik: Tehlikeli maddelerin ve müstahzarların
kontrol altına alınamayan risklerinden uzak olmayı, g) İhracatçı: Tehlikeli madde ve/veya müstahzarın
ihracatını gerçekleştiren gerçek veya tüzel kişileri, ğ) İthalatçı: Kendi ihtiyacını karşılamak veya
piyasaya arz etmek üzere tehlikeli madde ve/veya müstahzarın ithalatını
gerçekleştiren gerçek veya tüzel kişileri, h) Madde: Doğal halde bulunan veya bir üretim sonucu
elde edilen, içindeki, kararlılığını sağlamak üzere kullanılan katkı
maddeleri ile üretim işleminden kaynaklanan safsızlıklar dahil, fakat yine
içindeki, kararlılığını ve yapısını etkilemeden uzaklaştırılabilen çözücüler
hariç, kimyasal elementleri ve bunların bileşiklerini, ı) Mesafeli sözleşmeler: Yazılı, görsel, telefon ve
elektronik ortamda veya diğer iletişim araçları kullanılarak ve tüketicilerle
karşı karşıya gelinmeksizin yapılan ve malın veya hizmetin tüketiciye anında
veya sonradan teslimi veya ifası kararlaştırılan sözleşmeleri, i) Müstahzar: En az iki veya daha çok maddeden oluşan
karışım veya çözeltileri, j) Piyasaya arz: Tehlikeli madde veya müstahzarların
üretimi sonrası veya ithalatında gümrük idarelerince ilgilisine teslimi sonrası
kullanımı veya satışı amacıyla bedelli veya bedelsiz olarak piyasada yer
alması için yapılan ilk faaliyeti, k) Risk: Tehlikeli maddelerin ve müstahzarların
kullanım şartlarında ve/veya tehlikeli maddelere ve müstahzarlara maruz
kalınması durumunda, maddelerin ve müstahzarların çevre ve insan sağlığına
zarar verme olasılığını ve zararın ciddiyet derecesini, l) Tehlikeli maddeler ve müstahzarlar: Patlayıcı,
oksitleyici, çok kolay alevlenir, kolay alevlenir, alevlenir, çok toksik,
toksik, zararlı, aşındırıcı, tahriş edici, hassaslaştırıcı, kanserojen,
mutajen, üreme sistemine toksik ve çevre için tehlikeli özelliklerden en az
birine sahip maddeler ve müstahzarları, m) Tehlike özelliklerinin saptanması: Bir maddenin
yapısal özelliklerinden kaynaklanan kapasitesi ile oluşturabileceği olumsuz
etkilerin belirlenmesini, n) Üretici: Kimyasal element ve/veya bileşiklerini
veya bunların karışım ve/veya çözeltilerini kullanarak, herhangi bir
yöntemle, herhangi bir formda tehlikeli madde ve müstahzar hazırlayan ve/veya
hazırlatan, bunlara ticari adını veya markasını veren gerçek veya tüzel
kişileri ifade eder. Tehlikeli
maddeler ve müstahzarlar MADDE 5 – (1)
Aşağıda yer alan maddeler ve müstahzarlar insan sağlığı ve çevre için
tehlikeli olarak kabul edilir: a) Patlayıcı maddeler ve müstahzarlar: Atmosferik
oksijen olmadan da ekzotermik tepkimeye girebilen ve böylece hızla gaz
çıkışına sebep olan ve belirli test koşullarında patlayan, çabuk parlayan
veya kısmen kapatıldığında ısınarak kendiliğinden patlayan katı, sıvı,
macunumsu veya jelâtinimsi haldeki maddeler ve müstahzarlar, b) Oksitleyici maddeler ve müstahzarlar: Diğer
maddelerle özellikle de yanıcı maddelerle temasında önemli ölçüde ekzotermik
tepkimeye neden olan maddeler ve müstahzarlar, c) Çok kolay alevlenir maddeler ve müstahzarlar: Çok
düşük parlama noktası ve düşük kaynama noktasına sahip sıvı haldeki maddeler
ve müstahzarlar ile oda sıcaklığı ve basıncı altında hava ile temasında
alevlenebilen, gaz haldeki maddeler ve müstahzarlar, ç) Kolay alevlenir maddeler ve müstahzarlar: 1) Herhangi bir enerji uygulaması olmadan, ortam
sıcaklığında, hava ile temasında ısınabilen ve sonuç olarak alevlenebilen
maddeler ve müstahzarlar, 2) Ateş kaynağı ile kısa süreli temasta hemen
yanabilen ve ateş kaynağının uzaklaştırılmasından sonra da yanmaya devam eden
veya yanıp kül olan katı haldeki maddeler ve müstahzarlar, 3) Çok düşük parlama noktasına sahip olan sıvı haldeki
maddeler ve müstahzarlar, 4) Su veya nemli hava ile temasında, tehlikeli
miktarlarda, çok kolay alevlenir gaz yayan maddeler ve müstahzarlar. d) Alevlenir maddeler ve müstahzarlar: Düşük parlama
noktasına sahip sıvı haldeki maddeler ve müstahzarlar, e) Çok toksik maddeler ve müstahzarlar: Çok az
miktarlarda solunduğunda, ağız yoluyla alındığında veya deri yoluyla
emildiğinde ölüme veya insan sağlığında akut veya kronik hasarlara neden olan
maddeler ve müstahzarlar, f) Toksik maddeler ve müstahzarlar: Az miktarlarda
solunduğunda, ağız yoluyla alındığında veya deri yoluyla emildiğinde ölüme
veya insan sağlığı üzerinde akut veya kronik hasarlara neden olan maddeler ve
müstahzarlar, g) Zararlı maddeler ve müstahzarlar: Solunduğunda,
ağız yoluyla alındığında veya deri yoluyla emildiğinde ölüme veya insan
sağlığında akut veya kronik hasarlara neden olan maddeler ve müstahzarlar, ğ) Aşındırıcı maddeler ve müstahzarlar: Canlı doku ile
temasında, dokunun tahribatına neden olabilen maddeler ve müstahzarlar, h) Tahriş edici maddeler ve müstahzarlar: Cilt veya
mukoza ile ani, uzun süreli veya tekrarlanan temasında iltihaplanmaya yol
açabilen maddeler ve müstahzarlar, ı) Hassaslaştırıcı maddeler ve müstahzarlar:
Solunduğunda, cilde nüfuz ettiğinde aşırı derecede hassasiyet meydana
getirebilen ve daha sonra maruz kalınması durumunda karakteristik ters
etkilerin ortaya çıkmasına neden olan maddeler ve müstahzarlar, i) Kanserojen maddeler ve müstahzarlar: Solunduğunda,
ağız yoluyla alındığında veya deriye nüfuz ettiğinde kanser oluşumuna neden
olan veya kanser vakalarını artıran maddeler ve müstahzarlar, j) Mutajen maddeler ve müstahzarlar: Solunduğunda,
ağız yoluyla alındığında veya deriye nüfuz ettiğinde kalıtımsal genetik
bozukluklara yol açabilen veya bu vakaları artıran maddeler ve müstahzarlar, k) Üreme sistemine toksik etkisi olan maddeler ve müstahzarlar:
Solunduğunda, ağız yoluyla alındığında, deriye nüfuz ettiğinde erkek ve
dişilerin üreme fonksiyon ve kapasitelerini azaltan ve/veya doğacak çocukta
kalıtımsal olmayan olumsuz etkiler meydana getiren veya olumsuz vakaları
artıran maddeler ve müstahzarlar, l) Çevre için tehlikeli maddeler ve müstahzarlar:
Çevre ortamına girdiklerinde çevrenin bir veya birkaç unsuru için kısa veya
uzun süreli tehlikeler gösteren maddeler ve müstahzarlar. İKİNCİ
BÖLÜM Genel
Hükümler Genel ilkeler MADDE 6 – (1)
Bu Yönetmeliğin uygulanmasında aşağıdaki ilkeler esastır: a) Tehlikeli maddeler ve müstahzarların, insan sağlığı
ve çevre üzerinde sebep olabileceği risklerin en aza indirilerek, insan
sağlığı ve çevre açısından yeterli seviyede koruma sağlanması esastır. b) Bu Yönetmelik hükümlerine uygun olarak
sınıflandırılmış, ambalajlanmış ve etiketlenmiş olan tehlikeli maddelerin ve
müstahzarların piyasaya arzı, sınıflandırma, ambalajlama ve etiketleme
nedenleriyle yasaklanamaz, sınırlanamaz, engellenemez. İlgili
kuruluş MADDE 7 – (1)
Bu Yönetmelik hükümlerinin uygulanmasında ilgili kuruluşlar şunlardır; a) Biyosidal ürünler ve deterjanlar için Sağlık
Bakanlığı, b) Bu Yönetmeliğin müstahzarların sınıflandırılması,
ambalajlanması, etiketlenmesi ile ilgili hükümleri esas alınmak üzere, bitki
koruma ürünleri ile ilgili düzenlemeler için Tarım ve Köyişleri Bakanlığı, c) Sivil amaçlı patlayıcılar için İçişleri Bakanlığı, ç) Bu fıkranın (a), (b) ve (c) bentlerinde sayılanlar
haricindeki her türlü tehlikeli madde ve müstahzarlar ile bu Yönetmelik
hükümleri çerçevesinde gerçekleştirilecek çalışmaların koordinasyonu için
Çevre ve Orman Bakanlığı. Kimyasallar
Danışma Komisyonunun oluşumu MADDE 8 – (1)
Bu Yönetmelik kapsamında ulusal politikaların uyumlaştırılması ve ilgili
kurum ve kuruluşlar arasında bilgi alışverişinin sağlanması amacıyla Çevre ve
Orman Bakanlığının koordinasyonunda 9 uncu maddede belirlenen görevleri
yürütmek üzere Kimyasallar Danışma Komisyonu oluşturulur. (2) Komisyon, Çevre ve Orman Bakanlığı başkanlığında,
ilgili kuruluşların teklifi ve Çevre ve Orman Bakanlığının daveti üzerine
toplanır. (3) Komisyon, aşağıda yer alan kamu ve özel sektör
kurum ve kuruluşlarının yetkili temsilcilerinden oluşur: a) Çevre ve Orman Bakanlığından 3 temsilci, b) Sağlık Bakanlığından 2 temsilci, c) Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığından 1
temsilci, ç) Tarım ve Köyişleri Bakanlığından 2 temsilci, d) İçişleri Bakanlığından 1 temsilci, e) Başbakanlık Dış Ticaret Müsteşarlığından 1
temsilci, f) Başbakanlık Gümrük Müsteşarlığından 1 temsilci, g) Türkiye Odalar ve Borsalar Birliğinden 1 temsilci, ğ) Türkiye Kimya Sanayicileri Derneğinden 1 temsilci, h) Konuya özgü olarak davet edilecek diğer
katılımcılar. (4) Bu komisyonda görevlendirilmiş kişilerin yurt içi
ve yurtdışı yollukları, telif, tercüme ve hizmet ücretleri ile iaşe ve ibate
giderleri, Çevre ve Orman Bakanlığı Döner Sermaye İşletmesi İlgili Harcama
Kaleminden karşılanır. Kimyasallar
Danışma Komisyonunun görevleri MADDE 9 – (1)
Kimyasallar Danışma Komisyonunun temel görev ve sorumlulukları aşağıdadır: a) Bakanlıklar, ilgili kurum ve kuruluşlar arasında
bilgi alış verişini sağlar. b) Yönetmeliğin uygulanmasını izler, değerlendirir ve
önerilerde bulunur. c) Yönetmeliğin uygulamasının işlerliğini artırmak ve
diğer kurumlarla koordinasyon ve işbirliğini artırmak için tavsiyeler
geliştirir. ç) Bu Yönetmelik kapsamında, ulusal ölçekte ve
uluslararası ilişkilerde Türkiye’nin politikaları ve stratejisi hakkında
görüş bildirir. ÜÇÜNCÜ
BÖLÜM Görevler ve
Yükümlülükler Üreticilerin ve
ithalatçıların yükümlülükleri MADDE 10 – (1)
Üreticilerin ve ithalatçıların görev ve sorumlulukları aşağıdadır: a) Maddelerin ve müstahzarların bu Yönetmelik
hükümlerine uygun olarak sınıflandırılması için gerekebilecek testleri yapmak
veya yaptırmak, b) Tehlikeli maddeler ve müstahzarların bu Yönetmelik
hükümlerine göre sınıflandırılması, etiketlenmesi ve ambalajlanmasını
sağlamak, c) İlgili kuruluşun talebi halinde müstahzarın bileşimi
ve diğer özelliklerine ilişkin bilgileri ilgili kuruluşa vermek, ç) İlgili kuruluşun talebi halinde aşağıda yer alan
bilgileri ilgili kuruluşlara temin etmek: 1) Müstahzarların sınıflandırılması ve
etiketlendirilmesi için kullanılan veriler, 2) Ek-7’de yer alan Bölüm A’ya uygun olarak alınmış
uygunluk belgesi de dahil olmak üzere, 22 nci maddenin birinci fıkrasının (c)
bendi ve 23 üncü maddenin birinci fıkrasına göre ambalajlama gerekleri ile
ilgili olan her türlü bilgi, 3) Tehlikeli Maddeler ve Müstahzarlara İlişkin
Güvenlik Bilgi Formlarının Hazırlanması ve Dağıtılması Hakkında Yönetmeliğin
5 inci maddesine göre güvenlik bilgi formu için kullanılan veriler. d) Ek-2’de yer almasa dahi tehlike özelliği bulunan
maddeler için ithalatçı ve üreticiler 12 nci maddede yer alan geçici
etiketleme hükümlerini uygularlar. Özel yükümlülük
MADDE 11 – (1)
Bu Yönetmelik kapsamında sağlık üzerine etkileri ve fiziko-kimyasal
özellikleri nedeniyle tehlikeli olarak belirlenen müstahzarları piyasaya arz
eden üretici ve ithalatçılar, müstahzarın kimyasal bileşimine ve tehlike
özelliklerine ilişkin ayrıntılı bilgiyi Sağlık Bakanlığı Ulusal Zehir
Merkezine vermekle yükümlüdürler. Söz konusu bilgilerin veriliş usul ve
formatı Sağlık Bakanlığınca belirlenir. Sağlık Bakanlığınca bu bilgilerin
gizliliği sağlanır ve koruyucu ve iyileştirici önlemleri düzenleyerek tıbbi
ihtiyaçları karşılamak için özellikle acil durumlarda kullanılır. Sağlık
Bakanlığınca alınan bilgiler söz konusu amacın dışında başka bir amaçla
kullanılamaz. DÖRDÜNCÜ
BÖLÜM Tehlikeli
Maddelerin ve Müstahzarların Sınıflandırılması Araştırma ve
öğrenme MADDE 12 – (1)
EINECS listesine dahil olmakla birlikte, Ek-2’de yer almayan tehlikeli
maddelerin üreticileri ve ithalatçıları, söz konusu maddelerin özelliklerine
dair mevcut erişilebilir ve ilgili verilerden haberdar olmak üzere gereken
tüm araştırmaları yapmakla yükümlüdürler. Bu bilgilere dayanarak, bu
maddeler, 20 nci, 21 inci, 24 üncü, 25 inci, 26 ncı, 32 nci ve 33 üncü
maddelerde yer alan hükümlere ve Ek-1’deki kriterlere uygun olarak
ambalajlanır ve “geçici” ibaresi etikette bulunmak kaydıyla geçici olarak
etiketlenir. (2) Üreticiler ve ithalatçılar, birinci fıkra uyarınca
elde edilen bilgilere dayanarak, tehlikeli maddeleri bu Yönetmelik
hükümlerine göre ambalajlamak ve Ek-1’de belirtildiği biçimde geçici olarak
etiketlemekle yükümlüdürler. (3) Birinci fıkrada yer alan hükümler çerçevesindeki
uygulamalar Çevre ve Orman Bakanlığının yazılı onayına tabidir. Sınıflandırma
kuralları MADDE 13 – (1)
Tehlikeli maddeler, yapılarından kaynaklanan özelliklerine dayalı olarak, 5
inci maddede belirtilen kategorilere göre sınıflandırılır. Safsızlıkların
konsantrasyonları, 16 ncı maddenin beşinci fıkrasında belirtilen kriterlere
göre sınıflandırmada dikkate alınır. (2) Tehlikeli müstahzarların tehlikelilik derecesine
ve özgün yapılarına göre sınıflandırılmasında, 5 inci maddede belirtilen
tehlike kategorileri esas alınır. Sınıflandırma
usulleri MADDE 14 – (1)
Tehlikeli maddelerin ve müstahzarların sınıflandırılması ve etiketlenmesi,
Ek-1’de yer alan kriterlere göre yapılır; bazı müstahzarlar için, 17 nci, 18
inci ve 19 uncu maddelerde, etiketlemeye ilişkin Altıncı Bölümde ve Ek-8 ile
Ek-9’da atıf yapılan alternatif yöntemler kullanılabilir. (2) 13 üncü madde ve 14 üncü maddenin birinci fıkrası
hükümlerine göre sınıflandırılan ve etiketlenen tehlikeli maddelerin listesi
Ek-2’de yer almaktadır. (3) Ek-2’de yer alan tehlikeli maddelerin bazıları, bu
tehlikeli maddeleri içeren müstahzarların veya başka tehlikeli maddeleri
safsızlık olarak içeren tehlikeli maddelerin, insan sağlığı veya çevre
üzerindeki tehlikelerini değerlendirmek amacıyla konsantrasyon sınır
değerlerine sahiptir. Test yapma MADDE 15 – (1)
Maddelerin ve müstahzarların fiziko-kimyasal özellikleri Ek-3’de yer alan
Bölüm A’daki yöntemlere, toksikolojik özellikleri Ek-3’de yer alan Bölüm
B’deki yöntemlere ve ekotoksikolojik özellikleri Ek-3’de yer alan Bölüm
C’deki yöntemlere göre belirlenir. (2) EINECS’de yer alan bazı maddeler, bu Yönetmelikte
belirtilenden farklı test yöntemlerinden elde edilen verilere göre
sınıflandırılmışsa, bu test verilerinin yeterliliğine ve Ek-3’e uygun olarak
yeni testlerin yapılmasına gerek olup olmadığına, omurgalı hayvanlar
üzerindeki testlerin azaltılması gerektiği de dikkate alınarak karar verilir. (3) Hayvanlar üzerindeki deneylere dayanan yöntemler,
sadece gerekli durumlarda ve bilgilerin güncel durumunun, diğer yöntemler
kullanılarak gereken verilerin elde edilmesine izin vermediği kanıtlandığında
uygulanır. (4) Laboratuvar testleri, iyi laboratuvar uygulamaları
prensiplerine göre yapılır. Müstahzarların
tehlike özelliklerinin saptanması MADDE 16 – (1)
Müstahzarların tehlike özelliklerinin saptanmasında, aşağıdaki özellikler
esas alınır: a) Fiziko-kimyasal özellikler, b) İnsan sağlığını etkileyen özellikler, c) Çevreyi etkileyen özellikler. (2) Birinci fıkrada söz konusu olan özellikler, 17
nci, 18 inci ve 19 uncu madde hükümlerine göre saptanır. (3) Laboratuvar testleri, tehlikeli müstahzarların
piyasaya arz edildiği hali kullanılarak yapılır. (4) Müstahzarların tehlikeli özellikleri, 17 nci, 18
inci ve 19 uncu madde hükümlerine göre saptanırken, 5 inci madde kapsamına
giren tüm tehlikeli maddeler dikkate alınır. (5) Müstahzarların ihtiva ettiği, çevre ve/veya insan
sağlığı üzerindeki etkilerine dayanarak tehlikeli olarak sınıflandırılmış,
dördüncü fıkrada sözü edilen tehlikeli maddeler, safsızlık ya da katkı
maddesi olarak bulunsalar dahi, Ek-2’de veya Ek-8’de yer alan Bölüm B’de veya
Ek-9’da yer alan Bölüm B’de daha düşük konsantrasyonlar verilmemişse, aşağıda
verilen tabloda yer alan konsantrasyonlara eşit veya daha fazla oldukları
zaman dikkate alınır. Dikkate Alınacak Konsantrasyon Sınırları
(6) Ek-10’da yer alan tehlikeli müstahzarlara beşinci
fıkrada yer alan hükümler uygulanmaz. Müstahzarların
fiziko-kimyasal özelliklerinden kaynaklanan tehlikelerinin değerlendirilmesi MADDE 17 – (1)
Müstahzarların uygun şekilde sınıflandırılması ve etiketlenmesi için gerekli
fiziko-kimyasal özellikleri, Ek-3’de yer alan Bölüm A’daki yöntemlerle
saptanarak; bu fiziko-kimyasal özelliklerinden kaynaklanan tehlikeleri,
Ek-1’de belirtilen kriterlere göre değerlendirilir. (2) Aşağıdaki durumlarda, patlayıcı, oksitleyici, çok
kolay alevlenir, kolay alevlenir veya alevlenir özelliklerin belirlenmesi
gerekli değildir: a) Üreticinin bulabildiği bilgilere göre müstahzarda bulunan
maddelerden hiçbiri bu tip tehlike özelliklerini taşımıyorsa, b) İçeriği bilinen bir müstahzarın, içeriğinde bir
değişiklik meydana gelmesi durumunda, maddenin tehlike özelliklerinin yeniden
değerlendirilmesinin, müstahzarın sınıflandırılmasında bir değişikliğe yol
açmayacağına dair bilimsel bir delil varsa, c) Piyasaya aerosol biçiminde sunulan müstahzarlar,
30/11/2000 tarihli ve 24226 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe
giren Aerosol Kaplar Yönetmeliğinde yer alan hükümleri yerine getiriyorsa. (3) Ek-3’de yer alan Bölüm A'da belirtilen standart
yöntemlerin uygun olmadığı durumlar için aşağıdaki alternatif hesaplama
yöntemleri uygulanır: a) Gaz halde olmayan tehlikeli müstahzarlar: 1) Organik peroksitleri içeren tehlikeli maddelerin oksitleyici
özelliklerinin saptanması yöntemi için, Ek-1, 2.2.2.1 hükümlerine göre. b) Gaz haldeki tehlikeli müstahzarlar: 1) Tehlikeli maddelerin oksitleyici özelliklerinin
saptanması yöntemi için, Ek-1, 9.1.1.2 hükümlerine göre. 2) Tehlikeli maddelerin alevlenirlik özelliklerinin
saptanması yöntemi için, Ek-1, 9.1.1.1 hükümlerine göre. Müstahzarların
insan sağlığına olan tehlikelerinin değerlendirilmesi MADDE 18 – (1)
Müstahzarların insan sağlığına olan tehlikeleri, aşağıda yer alan usullerden
biri veya birkaçı kullanılarak değerlendirilir: a) Ek-8’de tarif edilen yerleşik bir yöntemle, b) Toksikolojik özelliklerin Ek-3’de yer alan Bölüm
B’deki yöntemlerle saptanmasıyla. (2) Müstahzarı piyasaya arzdan sorumlu kişi
tarafından, maddenin toksikolojik özelliklerinin birinci fıkranın (a)
bendinde belirtilen yöntemle doğru olarak belirlenemediği bilimsel kanıtlarla
veya hayvanlar üzerindeki mevcut test sonuçlarına dayanarak gösterilebilirse,
birinci fıkranın (b) bendinde verilen yöntemler, 16/5/2004 tarihli ve 25464
sayılı Resmî Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe giren Deneysel ve Diğer
Bilimsel Amaçlar için Kullanılan Deney Hayvanlarının Korunması, Deney
Hayvanlarının Üretim Yerleri ile Deney Yapacak Olan Laboratuvarların Kuruluş,
Çalışma, Denetleme, Usul ve Esaslarına Dair Yönetmelik hükümlerine ve
6/7/2006 tarihli ve 26220 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe giren
Hayvan Deneyleri Etik Kurullarının Çalışma Usul ve Esaslarına Dair Yönetmelik
hükümlerine göre gerekçelendirildikleri veya özel yetki verildiği takdirde
kullanılabilirler. (3) Toksikolojik özelliklerin belirlenmesi için yeni
veriler elde etmek amacıyla birinci fıkranın (b) bendindeki yöntemler
kullanıldığında, testler, 25/6/2002 tarihli ve 24796 sayılı İyi Laboratuvar
Uygulamaları Prensipleri ve Test Laboratuvarlarının Belgelendirilmesine Dair
Yönetmelikte belirtilen iyi laboratuvar uygulamaları prensiplerine ve
25/6/2002 tarihli ve 24796 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe
giren İyi Laboratuvar Uygulamalarının Denetlenmesi ve Çalışmaların Kontrolüne
Dair Yönetmelik ve bilimsel amaçlarla ve diğer deneysel amaçlarla kullanılan
hayvanların korunmasına ilişkin Deneysel ve Diğer Bilimsel Amaçlar İçin
Kullanılan Deney Hayvanlarının Korunması, Deney Hayvanlarının Üretim Yerleri
ile Deney Yapacak Olan Laboratuvarların Kuruluş, Çalışma, Denetleme, Usul ve
Esaslarına Dair Yönetmelik hükümlerine ve Hayvan Deneyleri Etik Kurullarının
Çalışma Usul ve Esaslarına Dair Yönetmelik hükümlerine uygun olarak yapılır. (4) Tehlikeli müstahzarlar sınıflandırılırken
aşağıdaki hususlar da dikkate alınır: a) Birinci fıkrada verilen yöntemin uygulanması ile
belirlenen, insan sağlığı üzerindeki toksikolojik etkilerden farklı olması
durumunda; müstahzarın, epidemiyolojik çalışmalarla, Ek-1’deki hükümler çerçevesinde
bilimsel olarak geçerli vaka çalışmalarıyla veya istatistiksel olarak
desteklenen pratik deneyimlerle, Ulusal Zehir Merkezi gibi bilgi
ünitelerinden gelen veya mesleki hastalıklara ilişkin verilerin
değerlendirilmesi yoluyla belirlenen insan sağlığına etkileri dikkate alınır. b) Tehlikeli müstahzarların aktifliği artırma gibi
etkilerinden dolayı, yerleşik değerlendirmede, toksikolojik tehlikeleri
olduğundan daha az belirlenebilir. Bu durumda, müstahzarlar
sınıflandırılırken aktifliği artırma etkileri dikkate alınır. c) Tehlikeli müstahzarların antagonist etkilerinden
dolayı, yerleşik değerlendirmede, toksikolojik tehlikeleri olduğundan fazla
belirlenebilir. Bu durumda, müstahzarlar sınıflandırılırken antagonist
etkiler dikkate alınır. (5) Dördüncü fıkra hükümlerine göre, birinci fıkranın
(a) ve (b) bentlerinde yer alan yöntemlerden her ikisine dayanarak
toksikolojik özellikleri belirlenmiş bir maddenin sınıflandırılmasında,
birinci fıkranın (b) bendinde yer alan yöntemle elde edilen sonuçlar
kullanılır. Kanserojen, mutajen ya da üreme sistemine toksik etkilerin söz
konusu olduğu durumlarda, yalnızca birinci fıkranın (a) bendinde yer alan
yöntem uygulanır. (6) Tehlikeli müstahzarların, birinci fıkranın (b)
bendinde yer alan yöntemle değerlendirilemeyen toksikolojik özellikleri,
birinci fıkranın (a) bendinde yer alan yöntemle değerlendirilir. (7) Birinci fıkranın (a) veya (b) bentlerinde
belirtilen yöntemler kullanılarak sınıflandırılmış, bileşimi bilinen tehlikeli
müstahzarlar için aşağıdaki durumlarda, birinci fıkranın (a) veya (b)
bentlerinde yer alan yöntemler kullanılarak insan sağlığı için tehlikeleri
yeniden değerlendirilir: a) Üretici tarafından müstahzarı oluşturan tehlikeli
maddelerin bir veya daha fazlasının, ağırlık/ağırlık veya hacim/hacim
yüzdeleri olarak başlangıçtaki konsantrasyon kompozisyonlarında yapılan
değişikliğin, aşağıda yer alan tablodaki izin verilen değişim miktarını
aşması durumunda,
b) Üretici tarafından, tehlikeli müstahzarın
bileşiminin, müstahzarı oluşturan maddelerden birinin veya daha fazlasının, 5
inci maddedeki hükümler kapsamında tehlikeli olan veya olmayan bir madde ile
ikamesi veya bir maddenin ilavesi yoluyla değiştirilmesi durumunda. (8) Tehlike özelliklerinin yeniden
değerlendirilmesinin, sınıflandırmada değişikliğe yol açmayacağına dair
geçerli bilimsel gerekçeler olmadıkça, tehlikeli müstahzarın tehlikeli
özellikleri, yedinci fıkrada belirtilen şekilde yeniden değerlendirilir. (9) Bitki koruma ürünlerine yedinci fıkra hükümleri
uygulanmaz. Müstahzarların
çevreye olan tehlikelerinin değerlendirilmesi MADDE 19 – (1)
Müstahzarların çevreye olan tehlikeleri, aşağıda yer alan usullerden biri
veya birkaçı kullanılarak değerlendirilir: a) Ek-9’da tarif edilen yerleşik hesaplama yöntemiyle, b) Çevre açısından tehlikeli özelliklerinin, Ek-3’de
yer alan Bölüm C’deki yöntemlere göre saptanmasıyla. Test yöntemlerinin
uygulanma koşulları, Ek-9’da yer alan Bölüm C’de yer alır. (2) Ekotoksikolojik özelliklerin belirlenmesi için
yeni veriler elde edilmesi amacıyla birinci fıkranın (b) bendindeki yöntemler
kullanıldığında, testler, İyi Laboratuvar Uygulamaları Prensipleri ve Test
Laboratuvarlarının Belgelendirilmesine Dair Yönetmelikte belirtilen iyi
laboratuvar uygulamaları prensiplerine ve İyi Laboratuvar Uygulamalarının
Denetlenmesi ve Çalışmaların Kontrolüne Dair Yönetmelik ve bilimsel amaçlarla
ve diğer deneysel amaçlarla kullanılan hayvanların korunmasına ilişkin
Deneysel ve Diğer Bilimsel Amaçlar için Kullanılan Deney Hayvanlarının
Korunması, Deney Hayvanlarının Üretim Yerleri ile Deney Yapacak Olan
Laboratuvarların Kuruluş, Çalışma, Denetleme, Usul ve Esaslarına Dair
Yönetmelik hükümlerine ve Hayvan Deneyleri Etik Kurullarının Çalışma Usul ve
Esaslarına Dair Yönetmelik hükümlerine uygun olarak yapılır. (3) Çevreye olan tehlike özellikleri, birinci fıkrada
yer alan usullerle değerlendirildiğinde, tehlikeli müstahzarların
sınıflandırılması, birinci fıkranın (b) bendinde yer alan yöntemlerin
sonuçlarına göre yapılır. (4) Birinci fıkranın (b) bendinde belirtilen yöntem
kullanılarak sınıflandırılmış, bileşimi bilinen tehlikeli müstahzarlar için
aşağıdaki durumlarda, birinci fıkranın (a) veya (b) bentlerinde yer alan
yöntemler kullanılarak çevreye olan tehlikeleri yeniden değerlendirilir: a) Üretici tarafından müstahzarı oluşturan tehlikeli
maddelerin bir veya daha fazlasının, ağırlık/ağırlık veya hacim/hacim
yüzdeleri olarak başlangıçtaki konsantrasyon kompozisyonlarında yapılan değişikliğin,
aşağıda yer alan tablodaki izin verilen değişim miktarını aşması durumunda,
b) Üretici tarafından, tehlikeli müstahzarın
bileşiminin, müstahzarı oluşturan maddelerden birinin veya daha fazlasının, 5
inci maddedeki hükümler kapsamında tehlikeli olan veya olmayan bir madde ile
ikamesi veya bir maddenin ilavesi yoluyla değiştirilmesi durumunda. (5) Tehlike özelliklerinin yeniden
değerlendirilmesinin, sınıflandırmada değişikliğe yol açmayacağına dair geçerli
bilimsel gerekçeler olmadıkça, tehlikeli müstahzarın tehlike özellikleri,
dördüncü fıkrada belirtilen şekilde yeniden değerlendirilir. (6) Bitki koruma ürünlerine dördüncü fıkradaki
hükümler uygulanmaz. BEŞİNCİ
BÖLÜM Tehlikeli
Maddelerin ve Müstahzarların Ambalajlanması Ambalajlama
şartları MADDE 20 – (1)
Tehlikeli maddeler ve müstahzarlar, ambalajları 21 inci, 22 nci ve 23 üncü
madde hükümlerini sağlamadıkça piyasaya arz edilemezler. Tehlikeli
maddelerin ambalajlanması MADDE 21 – (1)
Tehlikeli maddeler, ambalajlarına ilişkin aşağıdaki koşulları sağlamadıkça
piyasaya arz edilemezler: a) Ambalaj; elleçleme sırasında içeriği dışarıya
çıkmayacak şekilde tasarlanır ve imal edilir; bu koşul özel güvenlik
aksamının öngörüldüğü durumlarda uygulanmaz. b) Ambalajı ve kapatma aksamını oluşturan malzemeler,
ambalajın içeriğinden olumsuz yönde etkilenecek ya da içeriğiyle tehlikeli
bileşikler oluşturmaya izin verecek şekilde olamaz. c) Ambalaj ve kapatma aksamı, elleçlemenin normal
şiddetini ve yükünü güvenlikle karşılayacak ve çözülmeyecek şekilde sağlam ve
dayanıklı olur. ç) Değiştirilebilir kapatma aksamıyla donatılmış
konteynerler, ambalaj içeriği dışına çıkmadan yeniden kapatılabilecek şekilde
tasarımlanır. d) Halka sunulan veya satılan ve 5 inci maddede
tanımlandığı gibi “çok toksik”, “toksik” veya “aşındırıcı” olarak
etiketlenmiş maddeleri içeren kaplar; kapasitelerine bakılmaksızın Ek-7’de
yer alan Bölüm A’da ve Bölüm B’de tarif edilen, çocukların açmasına dayanaklı
kapatma aksamı ile kapatılır ve dokunsal tehlike işareti taşır. e) Halka sunulan veya satılan ve 5 inci maddede
tanımlandığı gibi “zararlı”, “çok kolay alevlenir” veya “kolay alevlenir”
olarak etiketlenmiş maddeleri içeren kaplar; kapasitelerine bakılmaksızın
Ek-7’de yer alan Kısım-I’de tarif edilen kriterlere uygun dokunsal tehlike
işareti taşır. f) Ambalajın kapatma aksamı önceden açıldığını belli
edecek şekilde yapılır. Tehlikeli
müstahzarların ambalajlanması MADDE 22 – (1)
Tehlikeli müstahzarlar, ambalajlarına ilişkin aşağıdaki koşulları
sağlamadıkça piyasaya arz edilemezler: a) 2 nci maddenin birinci fıkrasının (b) bendinde ve
Ek-7’de yer alan Kısım-II’deki tehlikeli müstahzarlar için, ambalajın
bütünlüğünün korunması, içerisinde yer alan maddeyi dışarıya bırakmasının
önlenmesi ve kapatma aksamları açısından, 21 inci maddenin (a), (b), (c) ve
(ç) bentlerinde yer alan hükümler uygulanır. b) Halka sunulan veya satılan ve 2 nci maddenin
birinci fıkrasının (b) bendinde ve Ek-7’de yer alan Kısım II’deki tehlikeli
müstahzarları içeren kaplar: 1) Şekil ve/veya grafik dekorasyon özellikleri
itibariyle çocukların ilgisini çekecek veya tüketiciyi yanıltacak şekilde, 2) Medikal ürünlerde, kozmetiklerde, gıda veya hayvan
yemlerinde kullanılmakta olan sunuş veya tasarım özellikleriyle karışıklığa
yol açabilecek şekilde olamazlar. c) Halka sunulan veya satılan ve Ek-7’de yer alan
Kısım II’deki belirli tehlikeli müstahzarları içeren kaplar Ek-7’de yer alan
Kısım-II’ye uygun olarak çocukların açmasına dayanıklı kapatma aksamıyla
ve/veya dokunsal tehlike uyarıları ile donatılır. (2) Müstahzarların ambalajı tehlikeli eşyaların
demiryolu, karayolu, iç sular, deniz ya da hava yolu ile taşınmasına ilişkin
gereklere uygun olması durumunda, müstahzarların bu maddenin birinci
fıkrasının (a), (b) ve (c) bentlerinde belirtilen koşullara uygun olduğu
kabul edilir. Tehlikeli
müstahzarları içeren kaplarda çocuk kilidinin bulunması MADDE 23 – (1)
Halka sunulan veya satılan tehlikeli müstahzarları içeren kaplar, kapasitelerine
bakılmaksızın, Ek-7’de yer alan Kısım II’deki durumlarda çocukların açmasına
dayanıklı kapatma aksamını haiz olur. ALTINCI
BÖLÜM Tehlikeli
Maddelerin ve Müstahzarların Etiketlenmesi Tehlikeli
maddelerin etiketlenmesi MADDE 24 – (1)
Tehlikeli maddeler, ambalajlarının üzerinde yer alacak etikette aşağıdaki
bilgiler, açık, okunabilir ve silinemez şekilde yer almadıkça piyasaya arz
edilemez: a) Maddenin adı, o maddeye Ek-2’de tahsis edilen
şekilde olmalıdır. Madde Ek-2’de yer almıyorsa, uluslararası düzeyde kabul
edilmiş adı verilir. b) Maddenin piyasaya arzından sorumlu üretici,
ithalatçı ya da dağıtıcının adı, telefon numarası ve tam adresi yer alır. c) Tehlike sembolleri ve varsa tehlike işareti yer
alır. Tehlike sembollerinin tasarımı ve tehlike işaretinin metni Ek-4’e uygun
olmalıdır. Tehlike sembolleri, turuncu zemin üzerine siyah baskı ile verilir.
Ek-2’de henüz yer almayan tehlikeli maddeler için tehlike sembolleri ve
tehlike işaretleri, Ek-1 hükümlerine göre belirlenir. Maddeye birden fazla
tehlike sembolü verildiğinde: 1) Ek-2’de aksi belirtilmiyorsa, T sembolünü gösterme
zorunluluğunun bulunduğu durumlarda, C sembolünü ve X sembolünü kullanma
zorunluluğu yoktur. 2) C sembolünü gösterme zorunluluğunun bulunduğu
durumlarda, X sembolünü kullanma zorunluluğu yoktur. 3) E sembolünü gösterme zorunluluğunun bulunduğu
durumlarda, F sembolünü ve O sembolünü kullanma zorunluluğu yoktur. ç) Maddenin kullanılmasının yol açtığı tehlikelerden
doğan özel risklere işaret eden, Ek-2 hükümlerine uygun standart risk-R
ibareleri yer alır. Her madde için kullanılacak R ibareleri Ek-5’de
belirtildiği gibidir. Ek-2’de yer almayan tehlikeli maddeler için R ibaresi
Ek-1’de yer alan kurallara göre belirlenir. d) Tehlikeli maddenin güvenli kullanımı ile ilgili
Ek-2’de yer alan standart güvenlik-S ibareleri yer alır. Her madde için
kullanılacak S ibareleri Ek-6’da yer almaktadır. Ek-2’de yer almayan
tehlikeli maddeler için, kullanılacak S ibareleri, Ek-1’de yer alan kurallara
uygun olarak belirlenir. e) EINECS’den ya da ELINCS’den alınmış, EC ve CAS
numarası yer alır. Ayrıca Ek-2’de yer alan tehlikeli maddeler için etikette
“EC Etiketi” ibaresi de konur. (2) Ambalajın içeriği 125 ml’den fazla değilse,
“tahriş edici”, “kolay alevlenir”, “alevlenir” ve “oksitleyici” maddeler için
R ibareleri ve S ibarelerinin kullanılması gerekmez. Bu durum, aynı hacimdeki
halka perakende satışı yapılmayan “zararlı” maddeler için de geçerlidir. (3) “Toksik değildir”, “zararsızdır”, “kirletici
değildir”, “ekolojiktir” gibi ifadeler, bu Yönetmelik kapsamındaki herhangi
bir tehlikeli maddenin ambalajı veya etiketi üzerinde yer almaz. Tehlikeli
maddelerin etiketleme koşulları MADDE 25 – (1)
Tehlikeli maddelerin etiketlenmesinde aşağıdaki koşullara uyulur: a) Etiket, ambalajın bir veya birkaç yüzüne, ambalaj
normal konumundayken üzerindeki bilgiler yatay olarak okunabilecek şekilde
sıkıca yapıştırılır. Ambalaj kaplarının hacimlerine göre etiketin boyutları
aşağıda yer aldığı şekildedir:
b) İnsan sağlığına ve güvenliğine ilişkin gerekli
bütün bilgiler ve gerekli hallerde tamamlayıcı nitelikte bilgiler de etiket
üzerinde yer alır. c) 24 üncü madde hükümlerindeki bilgiler, ambalajın kendi
üzerinde doğrudan ve açıkça yer alıyorsa, ayrıca etiket yapıştırılması
gerekmez. ç) Etiketin rengi ve görünümü, tehlike sembolleri ile
üzerinde yer aldığı fon, açık olarak fark edilecek şekilde olur. d) Etikette bulunması gerekli bilgiler, fondan açıkça
göze çarpacak ve kolaylıkla okunabilecek büyüklükte ve aralıkta yazılır. e) Etikette bulunması gereken sembol, etiketin en az
onda birini kaplamalı ve 1 cm2’den küçük olamaz. (2) Etiket bilgilerine ilişkin özel hükümler, Ek-1’de
yer almaktadır. Etiketleme
koşullarının sağlanmış olduğu kabul edilen durumlar MADDE 26 – (1)
Bu Yönetmeliğin amaçları doğrultusunda, a) İçerisinde bir ya da daha fazla ambalaj bulunan bir
dış ambalaj olması durumunda; 1) Dış ambalaj, tehlikeli maddelerin nakliyesi hakkındaki
uluslararası taşımacılık kurallarına uygun olarak etiketlenmişse, 2) İç ambalaj ya da ambalajlar bu Yönetmelik
hükümlerine uygun olarak etiketlenmişse, b) Tek ambalaj olması durumunda; 1) Ambalaj, tehlikeli maddelerin ilgili uluslararası
taşımacılık kurallarına ve 24 üncü maddenin birinci fıkrasının (a), (b), (ç),
(d) ve (e) bentleri hükümlerine uygun olarak etiketlenmişse, 2) Taşınabilir gaz silindirleri gibi özel ambalaj
tipleri için, Ek-1’de belirtilen koşullar yerine getirilmişse etiketleme gereklerinin sağlandığı kabul edilir. Tehlikeli
müstahzarların etiketlenmesi MADDE 27 – (1)
Tehlikeli müstahzarlar, ambalajlarının üzerindeki etiketler bu maddenin tüm
gereklerini ve Ek-10’da yer alan Bölüm A’nın ve Bölüm B’nin hükümlerini
sağlamadıkça piyasaya arz edilemez. (2) 2 nci maddenin ikinci fıkrası ve Ek-10’da yer alan
Bölüm B’nin ve Bölüm C’nin hükümleri kapsamındaki tehlikeli müstahzarlar,
ambalajlarının üzerindeki etiketlerinde aşağıdaki bilgilerin açık ve
okunabilir şekilde bulunması şartıyla piyasaya arz edilir: a) Tehlikeli müstahzarın ticari adı veya müstahzarı
piyasaya arz eden tarafından verilen kimlik, b) Müstahzarın piyasaya arzından sorumlu ve Türkiye’de
yerleşik olan üretici, ithalatçı veya dağıtıcının adı, telefon numarası ve
tam adresi, c) Ek-10’da yer alan Bölüm B’de ve Bölüm C’de
belirtilen veriler. (3) Bitki koruma ürünleri için birinci ve ikinci
fıkralarda yer alan gereklere ilave olarak “İnsan ve çevre sağlığı üzerine
riskleri önlemek için, kullanım talimatına uyunuz” ibaresi ve gereken diğer
bilgiler yer alır. Tehlikeli
müstahzarlar için etiket bilgileri MADDE 28 – (1)
Aşağıdaki bilgiler açık, okunaklı ve silinmeyecek bir şekilde her ambalajda
bulunur: a) Tehlikeli müstahzarın ticari adı veya tehlikeli
müstahzarı piyasaya arz edenin verdiği adı, b) Müstahzarın piyasaya arzından sorumlu ve Türkiye’de
yerleşik olan üretici, ithalatçı veya dağıtıcının adı, telefon numarası ve
tam adresi, c) Tehlikeli müstahzarın içinde bulunan madde veya
maddelerin kimyasal adları, ç) Tehlike sembolleri ve tehlike işaretleri, d) Risk-R ibareleri, e) Güvenlik-S ibareleri. (2) Müstahzarı oluşturan madde veya maddelerin
kimyasal adları, etiketin üzerine aşağıda verilen kurallara uygun olarak
yazılır: a) 18 inci maddeye göre T+, T, Xn olarak
sınıflandırılan tehlikeli müstahzarlarla ilgili olarak, Ek-2’de veya Ek-8’de
yer alan Bölüm B’de belirtilen en düşük konsantrasyon sınırına eşit veya daha
büyük konsantrasyonda bulunan ve T+, T, Xn olarak sınıflandırılan maddeler. b) 18 inci maddeye göre C olarak sınıflandırılan
müstahzarlarla ilgili olarak, Ek-2’de veya Ek-8’de yer alan Bölüm B’de
belirtilen en düşük konsantrasyon sınırına eşit veya daha büyük
konsantrasyonlarda bulunan ve C olarak sınıflandırılan maddeler. c) Müstahzarın aşağıdaki tehlike kategorilerinden biri
veya daha fazlasında sınıflandırılmasına yol açan maddelerin adları etikette
belirtilir: 1) Kanserojen kategori 1, 2 veya 3, 2) Mutajen kategori 1, 2 veya 3, 3) Üreme sistemine toksik kategori 1, 2 veya 3, 4) Tek maruziyetten sonra öldürücü olmayan etkilerden
dolayı çok toksik, toksik ya da zararlı, 5) Tekrarlanan veya uzun süreli maruziyetten sonra
şiddetli etkilerden dolayı toksik veya zararlı, 6) Hassaslaştırıcı maddeler. ç) Müstahzarın, aşağıdaki tehlike kategorilerinden
biri veya daha fazlasında sınıflandırılmasına yol açan herhangi bir maddenin
adının bu fıkranın (a), (b) ve (c) bentlerindeki hükümlere göre
belirtilmesinin gerektiği durumlar dışında, söz konusu maddenin adı, etikette
yer almayabilir: 1) Patlayıcı, 2) Oksitleyici, 3) Çok kolay alevlenir, 4) Kolay alevlenir, 5) Alevlenir, 6) Tahriş edici, 7) Çevre için tehlikeli. d) Müstahzarın tehlikeli olarak sınıflandırılmasında
ve ilgili risk ibarelerinin seçiminde etkili olan ve insan sağlığına yönelik önemli
tehlikelere neden olan maddelerin belirtilmesi için, en fazla dört maddenin
kimyasal adının yazılması yeterlidir. Tehlikeli müstahzarı oluşturan
maddelerin sayısı nedeniyle gerekirse dörtten fazla kimyasal ad
kullanılabilir. (3) Müstahzarın kullanılmasına ilişkin olarak,
tehlikeli müstahzarların, birinci fıkranın (ç) bendinde yer alan tehlike
sembolleri ve işaretleri ile etiketlenmesi, Ek-1 ve Ek-4 hükümlerine göre ve
17 nci maddenin üçüncü fıkrası ve Ek-8 ile Ek-9 hükümlerine uygun olarak
yapılan tehlike değerlendirmesinin sonuçlarına göre yapılır. Müstahzara
birden fazla tehlike sembolü verilmesi gerekiyorsa, sembolün uygulanmasında
aşağıdaki kurallara uyulur: a) Ek-2’de aksi belirtilmemişse, T sembolünün
yazılması gerekir. C ve X sembolünü kullanma zorunluluğu yoktur. b) C sembolünün yazılmasının zorunlu olduğu
durumlarda, X sembolünü kullanma zorunluluğu yoktur. c) E sembolünün yazılmasının zorunlu olduğu
durumlarda, F ve O sembolünü kullanma zorunluluğu yoktur. ç) Xn sembolünün yazılmasının zorunlu olduğu
durumlarda, Xi sembolünün de yazılması uygulayıcının isteğine bağlıdır. d) Tehlike sembolleri, turuncu zemin üzerine siyah
baskı ile verilir. (4) Birinci fıkrada belirtilen risk ibareleri, Ek-1 ve
Ek-5 hükümlerine uygun olmalıdır. R ibareleri, 17 nci maddenin üçüncü fıkrası
ve Ek-8 ile Ek-9’da yer alan tehlike özelliklerinin değerlendirilmesinin
sonuçlarına göre belirlenir. Riskleri ifade etmek için en fazla altı R
ibaresi kullanılır. Bu amaç doğrultusunda, Ek-5’de yer alan ibarelerin kombinasyonları,
tek ibare olarak kabul edilir. Müstahzar, birden fazla tehlike kategorisinde
yer alıyorsa, standart ibarelerin, müstahzarla ilgili bütün ana tehlikeleri
kapsaması şarttır. Gerektiğinde, altıdan fazla R ibaresi kullanılabilir.
Üçüncü fıkranın (c) bendinde geçen işaretlerin kullanılması gerekiyorsa “çok
kolay alevlenir” veya “kolay alevlenir” özelliklerine ilişkin standart ibarelerin
kullanılmasına gerek yoktur. (5) Tehlikeli müstahzarların birinci fıkranın (e)
bendinde yer alan güvenlik ibareleri ile etiketlenmesi, Ek-1 ve Ek-6
hükümlerine uygun olarak yapılır. S ibareleri, 17 nci maddenin üçüncü fıkrası
ve Ek-8 ile Ek-9 hükümlerine göre yapılan tehlike özelliklerinin
değerlendirilmesi sonuçlarına göre belirlenir. En uygun güvenlik ibarelerini
ifade etmek için, en fazla altı S ibaresi kullanılır. Bu amaç doğrultusunda,
Ek-6’da yer alan ibarelerin kombinasyonları, tek ibare olarak kabul edilir.
Gerektiğinde, altıdan fazla S ibaresi kullanılabilir. Tehlikeli müstahzarın
kullanımına ilişkin uyarıların, etikette veya ambalajın kendi üzerinde
verilmesinin fiziksel olarak mümkün olmadığı hallerde, güvenlik ibareleri,
ürünle birlikte bir prospektüste verilir. (6) 19 uncu madde kapsamında tehlikeli olarak
sınıflandırılan bazı müstahzarlarla ilgili olarak, çevresel etkilerinde
azalma olabileceği gösterilebilirse, bu maddenin üçüncü, dördüncü ve beşinci
fıkralarında azaltma yapılarak, çevresel etiketlemeye dair bazı muafiyetler
veya çevresel etiketleme ile ilgili belirli hükümlerde muafiyetler, 20 nci
maddede belirtilen usule göre belirlenebilir. Bu muafiyetler veya belirli
hükümler, Ek-10’da yer alan Bölüm A’da veya Bölüm B’de tanımlanmakta ve
sıralanmaktadır. Küçük
ambalajlarda tehlike sembollerinin kullanılması MADDE 29 – (1)
Ambalajın hacmi 125 ml’yi aşmıyorsa: a) R41 ile belirtilenler veya N sembolü ile gösterilip
“çevre için zararlı” olanlar hariç, “kolay alevlenir”, “oksitleyici” ve
“tahriş edici” olarak sınıflandırılan tehlikeli müstahzarlar için R veya S
ibaresinin kullanılması gerekmez, b) “Alevlenir” veya N sembolü ile gösterilmemiş “çevre
için tehlikeli” olarak sınıflandırılan müstahzarlar için R ibaresinin
kullanılması gerekir. S ibaresinin kullanılması gerekmez. Tehlikeli
müstahzarların etiketinde ve ambalajında yer alamayacak hususlar MADDE 30 – (1)
“Toksik değildir”, “zararsızdır”, “kirletici değildir”, “ekolojiktir” gibi,
müstahzarın tehlikesiz olduğunu göstermeyi amaçlayan ifadeler veya
müstahzarın tehlikelerinin önemsenmemesine yol açabilecek diğer ifadeler, bu
Yönetmelik kapsamındaki herhangi bir tehlikeli müstahzarın ambalajı veya
etiketi üzerinde yer almaz. Tehlikeli
müstahzarlar için etiketleme koşullarının uygulanması MADDE
31 – (1) Tehlikeli müstahzarlar için
etiketleme koşullarının uygulanması a) 27 nci, 28 inci, 29 uncu ve 30 uncu madde
hükümlerinde belirtilen bilgilerin etikette belirtildiği hallerde, bu etiket,
ambalajın bir veya daha çok yüzünde, ambalaj normal konumdayken okunabilecek
şekilde sabitlenmiş olmalıdır. Ambalaj kaplarının hacimlerine göre etiketin
boyutları aşağıda yer aldığı şekilde olmalıdır. Etiket, sadece bu Yönetmelik
çerçevesinde istenen bilgileri ve gerekiyorsa tamamlayıcı sağlık ve güvenlik
bilgilerini içerir.
b) 27 nci, 28 inci, 29 uncu ve 30 uncu madde
hükümlerinde istenilen bilgiler, (a) bendi hükümlerine göre ambalajın kendi
üzerinde açık bir şekilde belirtilmişse, etiket kullanılmasına gerek yoktur. c) Etiketin veya (b) bendinde belirtilen halde
ambalajın rengi ve görünümü, tehlike sembollerinin üzerinde bulunduğu fondan
açıkça ayırt edilebilecek şekilde olur. ç) 27 nci, 28 inci, 29 uncu ve 30 uncu madde
hükümlerine göre etikette bulunması gereken bilgiler üzerinde bulunduğu
zeminden kolayca ayırt edilebilir biçimde tasarlanır ve yazılar, Ek-1
hükümlerine göre okunabilir şekilde yeterli büyüklükte ve aralıkta yazılır. (2) Bu Yönetmeliğin amaçları doğrultusunda, a) İçerisinde bir veya daha fazla ambalaj bulunan dış
ambalaj olması durumunda; 1) Dış ambalaj, tehlikeli maddelerin nakliyesi
hakkındaki uluslararası taşımacılık kurallarına uygun şekilde etiketlenmişse, 2) İç ambalaj ya da ambalajlar bu Yönetmelik
hükümlerine göre etiketlenmişse, b) Tek ambalaj olması durumunda: 1) Ambalaj, tehlikeli mallara ilişkin uluslararası
taşımacılık kurallarına göre ve 27 nci maddenin ikinci fıkrası ve 28 inci
maddenin birinci fıkrasının (a) ve (b) bentleri ile ikinci, dördüncü ve
beşinci fıkrası hükümlerine göre etiketlenmişse; 19 uncu madde hükümlerine
göre sınıflandırılmış tehlikeli müstahzarlar için belirtilmesi gereken
bilgiler, etiket üzerinde belirtilmemişse, 28 inci maddenin üçüncü fıkrası
hükümleri de uygulanır. 2) Taşınabilir gaz silindirleri gibi, özel tip
ambalajlar için, Ek-1’de belirtilen koşullar yerine getirilmişse, etiketleme gereklerinin sağlandığı kabul edilir. Etiketin dili MADDE 32 – (1)
Piyasaya arz edilecek tehlikeli maddelerin ve müstahzarların etiketleri
Türkçe hazırlanır. Tehlikeli maddelerin ve müstahzarların ihracatında,
etiket, ihracatın yapılacağı ülkenin resmi dilinde veya dillerinde
hazırlanır. YEDİNCİ
BÖLÜM Ambalajlama
ve Etiketleme Koşullarından İstisnalar Tehlikeli
maddelerin etiketlenmesi ve ambalajlanmasındaki istisnalar MADDE 33 – (1)
Tehlikeli maddelerin ambalajlanması ve etiketlenmesindeki istisnalar aşağıdaki
gibidir: a) Ambalaj, etiketleme için çok küçükse ya da
etiketlemeye uygun değilse, etiketleme başka uygun yollarla yapılabilir. b) “Patlayıcı”, “çok toksik” ya da “toksik” olarak
sınıflandırılmamış tehlikeli maddelerin ambalajlarının, bu maddelerin
elleçleme sürecinde yer alan veya almayan kişiler için herhangi bir tehlike
oluşturmayacak kadar küçük miktarlar içermesi durumunda etiketlenmeyebilir
veya uygun başka bir şekilde etiketlenebilir. c) Tehlikeli maddelerin ambalajları etiketlenmeye elverişli
olmayacak kadar küçükse ve bu maddelerin elleçleme sürecinde yer alan veya
almayan kişiler için herhangi bir tehlike oluşturmuyorsa, “patlayıcı”, “çok
toksik” ya da “toksik” olarak sınıflandırılmış tehlikeli maddelerin
ambalajları uygun başka bir şekilde etiketlenebilir. (2) Bu istisnai durumlarda, tehlike sembolleri, risk
ibareleri ya da güvenlik ibareleri, bu Yönetmelikte belirtilenlerden farklı
biçimde kullanılamaz. (3) Birinci fıkrada yer alan istisnai hükümler
çerçevesindeki uygulamalar Çevre ve Orman Bakanlığının yazılı onayına
tabidir. Çevre ve Orman Bakanlığı birinci fıkrada belirtilen durumlarda
Avrupa Birliği Komisyonuna bilgi verir. Tehlikeli
müstahzarların etiketlenmesi ve ambalajlanmasındaki istisnalar MADDE 34 – (1)
17 nci, 18 inci veya 19 uncu maddeleri uyarınca tehlikeli olarak belirlense
dahi Ek-1’de yer alan Başlık 9.3’te belirtilen tehlikeli müstahzarların,
piyasaya arz edildikleri haliyle, fiziko-kimyasal özelliklerinden kaynaklanan
herhangi bir risk ya da insan sağlığı veya çevre açısından herhangi bir risk
yaratması söz konusu değil ise bu müstahzarlar için 20 nci, 22 nci, 23 üncü,
27 nci, 28 inci, 29 uncu, 30 uncu, 31 inci ve 32 nci madde hükümleri
uygulanmaz. (2) Ambalaj çok küçükse veya 31 inci maddenin birinci
fıkrasının (a) ve (b) bentlerine göre etiketlemeye elverişli değilse, 27 nci,
28 inci, 29 uncu ve 30 uncu madde hükümlerine göre gereken etiketleme başka
uygun yollarla yapılabilir. (3) “Zararlı”, “çok kolay alevlenir”, “kolay
alevlenir”, “alevlenir”, “tahriş edici” veya “oksitleyici” olarak sınıflandırılmış
tehlikeli müstahzarların ambalajlarının, bu müstahzarların elleçleme
sürecinde yer alan veya almayan kişiler için herhangi bir tehlike
oluşturmayacak kadar küçük miktarlar içermesi halinde, 27 nci, 28 inci, 29 uncu,
30 uncu, 31 inci ve 32 nci madde hükümlerinde istisnaya gidilerek,
etiketlenmeyebilir veya uygun başka bir şekilde etiketlenebilir. (4) 19 uncu maddeye göre sınıflandırılan tehlikeli
müstahzarların ambalajlarının, bu müstahzarların elleçleme sürecinde yer alan
veya almayan kişiler için herhangi bir tehlike oluşturmayacak kadar küçük
miktarlar içermesi durumunda, 27 nci, 28 inci, 29 uncu, 30 uncu, 31 inci ve
32 nci madde hükümlerinde istisnaya gidilerek, etiketlenmeyebilir veya başka
bir şekilde etiketlenebilir. (5) Üçüncü ve dördüncü fıkralarda belirtilmeyen
tehlikeli müstahzarların ambalajları, 27 nci, 28 inci, 29 uncu, 30 uncu, 31
inci ve 32 nci madde hükümlerine göre etiketlemeye elvermeyecek kadar küçükse
ve bu müstahzarların elleçleme sürecinde yer alan veya almayan kişiler için
herhangi bir tehlike yaratmıyorsa, 27 nci, 28 inci, 29 uncu, 30 uncu, 31 inci
ve 32 nci madde hükümlerinde istisnaya gidilerek, başka bir şekilde
etiketlenebilir. (6) İkinci, üçüncü, dördüncü ve beşinci fıkra
hükümlerinin uygulandığı hallerde, tehlike sembolleri, R ve S ibareleri, bu
Yönetmelikte belirtilenlerden farklı biçimde kullanılamaz. (7) Çevre ve Orman Bakanlığı ikinci, üçüncü, dördüncü
ve beşinci fıkra hükümlerinde belirtilen durumlarda, Avrupa Birliği Komisyonu’na
bilgi verir. SEKİZİNCİ
BÖLÜM Reklam Tehlikeli
maddeler hakkında reklam MADDE 35 – (1)
5 inci maddede yer alan tehlike kategorilerinden bir veya daha fazlasına
dahil olan tehlikeli maddeler hakkında, ilgili tehlike kategori veya
kategorilerinden söz edilmeden herhangi bir reklam yapılması yasaktır. Tehlikeli
müstahzarların mesafeli sözleşme ile satılması MADDE 36 – (1)
Bu Yönetmelik hükümleri uyarınca tehlikeli olarak sınıflandırılan müstahzar
hakkında yapılan, halkın bu müstahzarla ilgili etikette yer alan bilgileri
bilmeden satış sözleşmesi yapmasına olanak veren reklamlarda, etiket üzerinde
belirtilen tehlike kategorisi veya kategorilerinden söz edilmesi zorunludur. (2) Birinci fıkra hükümlerinin yerine getirilmesi
için, taraflar, mesafeli sözleşmelere ilişkin olarak 23/2/1995 tarihli ve
4077 sayılı Tüketicinin Korunması Hakkında Kanun hükümlerine uyarlar. DOKUZUNCU
BÖLÜM Kimyasal
Adların Gizliliği Kimyasal
adların gizliliği MADDE 37 – (1)
Müstahzarların piyasaya arzından sorumlu olan kişi, a) Risk ibaresi R41 olarak belirlenen “tahriş edici”
maddeler hariç olmak üzere diğer “tahriş edici” olarak sınıflandırılan
maddelerin, b) Uzun süreli maruziyet sonrası insan sağlığı üzerine
“zararlı” etki gösteren maddeler hariç olmak üzere diğer “zararlı” olarak
sınıflandırılan maddelerin, kimyasal kimliğine ilişkin bilgilerin, etiket
veya güvenlik bilgi formunda açıkça yer almasının, kendi fikri mülkiyet
haklarının açıklanması bakımından sakıncalı olabilecek gizli bilgiler
içerdiğini düşünüyorsa, bu madde Ek-11’e göre, en önemli fonksiyonel kimyasal
grubunun adıyla veya alternatif bir adla kullanılabilir. Söz konusu madde
için maruziyet sınır değerleri belirlenmişse, bu usul uygulanmaz. (2) Tehlikeli müstahzarı piyasaya arz eden kişi,
birinci fıkrada belirtilen tehlikeli maddelerin kimyasal adlarının gizli
kalmamasının sakıncalarını kanıtlamakla yükümlüdür. (3) Tehlikeli müstahzarı ilk kez piyasaya arz eden
kişi, gizlilik haklarının hüküm sürmesini istiyorsa, ilgili kuruluşa
başvurarak, birinci fıkra kapsamındaki maddeler için kullanacağı madde
isimlerine ilişkin referansların, etikette en önemli fonksiyonel kimyasal
grubun adıyla veya alternatif bir adla belirtilmesini talep eder. (4) Gizlilik başvurusu, Ek-11’e göre yapılır ve
Ek-11’de yer alan Bölüm A’da istenen bilgileri içerir. (5) Bununla beraber, ilgili kuruluş gerekli görürse,
başvurunun geçerliliğini değerlendirmek için, tehlikeli müstahzarı piyasaya
arz eden kişiden ilave bilgiler isteyebilir. (6) İlgili kuruluş, gizlilik başvurusunu aldıktan
sonra on beş gün içerisinde başvuruyu yapan kişiyi karar hakkında
bilgilendirir. (7) Gizlilik başvurusunun kabulü, ilgili kuruluşun
yazılı onayına tabidir. Gizlilik başvurusunun ilgili kuruluş tarafından
onaylanması halinde, tehlikeli müstahzarı piyasaya arz etmekten sorumlu kişi,
bu belgenin bir nüshasını ürünü piyasaya arz etmek istediği Avrupa Birliği
Üye Devletinin yetkili merciine gönderir. Koruma maddesi MADDE 38 – (1)
İlgili kuruluş, bu Yönetmeliğin tüm koşullarını yerine getirdiği kabul edilen
maddenin, yeni bilgiler ışığında, artık geçerli olmayan sınıflandırma,
ambalajlama veya etiketleme nedeniyle insan sağlığına ve çevreye yönelik
tehlike oluşturduğunu düşünmesi için haklı sebepleri varsa, bu maddeyi geçici
olarak yeniden sınıflandırabilir. Bu sınıflandırmaya uygun olarak
etiketlenmemiş ve ambalajlanmamış maddenin piyasaya arz edilmesini
yasaklayabilir veya özel koşullara tabi tutabilir. (2) İlgili kuruluş, bu Yönetmeliğin tüm koşullarını
yerine getirdiği kabul edilen müstahzarın, bu Yönetmeliğin hükümleriyle
ilgili sebeplere dayanarak insan sağlığına ve çevreye yönelik tehlike
oluşturduğuna dair haklı sebepleri varsa, müstahzarın piyasaya arz edilmesini
yasaklayabilir veya özel koşullara tabi tutabilir. (3) İlgili kuruluş, bu maddenin birinci ve ikinci
fıkralardaki durumlar hakkında Çevre ve Orman Bakanlığını bilgilendirir ve
Avrupa Birliği Komisyonunun bilgilendirilmesini temin eder. ONUNCU
BÖLÜM Denetim ve
Yaptırım Denetim MADDE 39 – (1)
Bu Yönetmelik hükümlerine ilişkin denetimler ilgili kuruluşlar tarafından
kendi mevzuatları çerçevesinde gerçekleştirilir. ONBİRİNCİ
BÖLÜM Çeşitli ve
Son Hükümler Yürürlükten
kaldırılan yönetmelik MADDE 40 – (1)
11/7/1993 tarihli ve 21634 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe
giren Tehlikeli Kimyasallar Yönetmeliği yürürlükten kaldırılmıştır. Yürürlük MADDE 41 – (1)
Bu Yönetmelik yayımı tarihinden itibaren bir yıl sonra yürürlüğe girer. Yürütme MADDE 42 – (1)
Bu Yönetmelik hükümlerini Çevre ve Orman Bakanı, Sağlık Bakanı ve Tarım ve
Köyişleri Bakanı müştereken yürütür. Ekleri
İçin Tıklayınız |